Dokumentowanie stopnia i rodzaju niepełnosprawności

o ile nie szukamy osoby z niepełnosprawnością, to kandydat do pracy nie ma obowiązku poinformowania nas o niepełnosprawność, a my nie mamy prawa zadać pytania o niepełnosprawność.

Oczywiście w sytuacji, kiedy niepełnosprawność jest widoczna, np. kandydat porusza się na wózku, to zawsze możemy w dobrej wierze zadać pytania, zastrzegając, że odpowiedź nie będzie brana pod uwagę, czy kandydat ma orzeczenie o niepełnosprawności.

Podstawą takiego pytania, może być np. stosowanie w firmie polityki preferencyjnego zatrudnienia. By można było ją zastosować należałoby stwierdzić prawny aspekt niepełnosprawności kandydata - biologiczny jest teoretycznie widoczny. Zalecam jednak ostrożność.

Po pierwsze jeśli takie pytanie padnie, a kandydat nie zostanie przyjęty, możecie być posądzeni o stosowanie dyskryminacji w zatrudnieniu. Po drugie skoro kandydat sam o tym nie wspomni, a my nie szukaliśmy osób z niepełnosprawnością, to może poczuć się urażony takim pytaniem, jako nie mającym związku z pracą (o ile związku takiego nie ma).

Druga ważna rzecz, to sam fakt dokumentowania o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności. Choć można znaleźć w Internecie informację, że nie można prosić o okazanie orzeczenia, to jest to rzecz mocno dyskusyjna. Ciążący na Pracodawcy zatrudniającego i pobierającego dofinansowanie na osobę niepełnosprawną obowiązek potwierdzenia i dokumentowania rodzaju niepełnosprawności, jest podstawą do kopiowania i przechowywania w aktach osobowych dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność. Oczywiście dotyczy to tylko naszych pracowników, lecz już na etapie rozmowy kwalifikacyjnej możemy poprosić o potwierdzenie niepełnosprawności poprzez ukazanie (wyłącznie) dokumentu stwierdzającego (nie musi to być w tym wypadku orzeczenie, wystarczy legitymacja osoby niepełnosprawnej).

Wyróżniamy lekki, umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności. Orzeczenie o zaliczeniu do jednego z tych stopni wydają Powiatowe lub Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Jednak, jak już wcześniej pisaliśmy, istnieją w Polsce również równoważne dokumenty potwierdzające niepełnosprawność danej osoby. Jest to orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o częściowej, całkowitej niezdolności do pracy, lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji.

Należy pamiętać, że orzeczenie wydane przez orzecznika ZUS, może np. stwierdzić całkowitą niezdolność do pracy, ale nie oznacza, że dana osoba nie może pracować. Może, o ile lekarz medycyny pracy wyrazi zgodę. Poniższa tabela przedstawia równoważności stopni niepełnosprawności wydawanych przez różne organy. Zawiera ona również informacje o orzeczeniach wydawanych przed 1998 rokiem, ponieważ zachowują one ważność, jeśli zostały wydane bezterminowo.

Symbole widoczne na Orzeczeniu o niepełnosprawności stanowią podstawę prawną do pobierania podwyższonego o 600 zł dofinansowania do wynagrodzenia naszego niepełnosprawnego pracownika (w przypadku schorzeń szczególnych). Co zaś w sytuacji, kiedy osoba niepełnosprawna, jedyne orzeczenie jakie posiada, to np. orzeczenie orzecznika ZUS o zakwalifikowaniu do całkowitej niezdolności do pracy? W takiej sytuacji wprost z orzeczenia musi wynikać rodzaj niepełnosprawności. Jeśli tak nie jest, to nie ma podstawy prawnej do pobierania podwyższonego o 600 zł dofinansowania.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku udokumentowania rodzaju niepełnosprawności upoważniającego do zmniejszenia wpłaty na PFRON (schorzenia szczególne według Rozporządzenia, o którym pisaliśmy wcześniej). W takiej sytuacji Twoim obowiązkiem jest uzyskanie od pracownika zaświadczenia potwierdzającego posiadanie przez niego takiego schorzenia. Wyjątkiem są orzeczenia o niepełnosprawności ze wskazanym symbolem niepełnosprawności 01-U, 04-O oraz 06-E.