// wiesz, że?
o ile nie szukamy osoby z niepełnosprawnością, to kandydat do pracy nie ma obowiązku poinformowania nas o niepełnosprawność, a my nie mamy prawa zadać pytania o niepełnosprawność.
Czy można pytać o orzeczenie?
Oczywiście w sytuacji, kiedy niepełnosprawność jest widoczna, np. kandydat porusza się na wózku, to zawsze możemy w dobrej wierze zadać pytania, zastrzegając, że odpowiedź nie będzie brana pod uwagę, czy kandydat ma orzeczenie o niepełnosprawności.
Podstawą takiego pytania, może być np. stosowanie w firmie polityki preferencyjnego zatrudnienia. By można było ją zastosować należałoby stwierdzić prawny aspekt niepełnosprawności kandydata - biologiczny jest teoretycznie widoczny. Zalecam jednak ostrożność.
Po pierwsze jeśli takie pytanie padnie, a kandydat nie zostanie przyjęty, możecie być posądzeni o stosowanie dyskryminacji w zatrudnieniu. Po drugie skoro kandydat sam o tym nie wspomni, a my nie szukaliśmy osób z niepełnosprawnością, to może poczuć się urażony takim pytaniem, jako nie mającym związku z pracą (o ile związku takiego nie ma).
Druga ważna rzecz, to sam fakt dokumentowania o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności. Choć można znaleźć w Internecie informację, że nie można prosić o okazanie orzeczenia, to jest to rzecz mocno dyskusyjna. Ciążący na Pracodawcy zatrudniającego i pobierającego dofinansowanie na osobę niepełnosprawną obowiązek potwierdzenia i dokumentowania rodzaju niepełnosprawności, jest podstawą do kopiowania i przechowywania w aktach osobowych dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność. Oczywiście dotyczy to tylko naszych pracowników, lecz już na etapie rozmowy kwalifikacyjnej możemy poprosić o potwierdzenie niepełnosprawności poprzez ukazanie (wyłącznie) dokumentu stwierdzającego (nie musi to być w tym wypadku orzeczenie, wystarczy legitymacja osoby niepełnosprawnej).
Dokument potwierdzający stopień i rodzaj niepełnosprawności
Wyróżniamy lekki, umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności. Orzeczenie o zaliczeniu do jednego z tych stopni wydają Powiatowe lub Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Jednak, jak już wcześniej pisaliśmy, istnieją w Polsce również równoważne dokumenty potwierdzające niepełnosprawność danej osoby. Jest to orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o częściowej, całkowitej niezdolności do pracy, lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji.
Należy pamiętać, że orzeczenie wydane przez orzecznika ZUS, może np. stwierdzić całkowitą niezdolność do pracy, ale nie oznacza, że dana osoba nie może pracować. Może, o ile lekarz medycyny pracy wyrazi zgodę. Poniższa tabela przedstawia równoważności stopni niepełnosprawności wydawanych przez różne organy. Zawiera ona również informacje o orzeczeniach wydawanych przed 1998 rokiem, ponieważ zachowują one ważność, jeśli zostały wydane bezterminowo.
Stopnie niepełnosprawności orzekane przez powiatowe lub wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności |
Orzeczenia wydawane przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych |
Orzeczenia wydawane przez komisje do spraw inwalidztwa i zatrudnienia (sprzed 1998 roku) |
lekki |
częściowa niezdolność do pracy |
III grupa inwalidzka |
umiarkowany |
częściowa niezdolność do pracy na orzeczeniu wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. |
II grupa inwalidzka |
całkowita niezdolność do pracy |
||
znaczny |
całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji |
I grupa inwalidzka |
Symbole niepełnosprawności
Symbole widoczne na Orzeczeniu o niepełnosprawności stanowią podstawę prawną do pobierania podwyższonego o 600 zł dofinansowania do wynagrodzenia naszego niepełnosprawnego pracownika (w przypadku schorzeń szczególnych). Co zaś w sytuacji, kiedy osoba niepełnosprawna, jedyne orzeczenie jakie posiada, to np. orzeczenie orzecznika ZUS o zakwalifikowaniu do całkowitej niezdolności do pracy? W takiej sytuacji wprost z orzeczenia musi wynikać rodzaj niepełnosprawności. Jeśli tak nie jest, to nie ma podstawy prawnej do pobierania podwyższonego o 600 zł dofinansowania.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku udokumentowania rodzaju niepełnosprawności upoważniającego do zmniejszenia wpłaty na PFRON (schorzenia szczególne według Rozporządzenia, o którym pisaliśmy wcześniej). W takiej sytuacji Twoim obowiązkiem jest uzyskanie od pracownika zaświadczenia potwierdzającego posiadanie przez niego takiego schorzenia. Wyjątkiem są orzeczenia o niepełnosprawności ze wskazanym symbolem niepełnosprawności 01-U, 04-O oraz 06-E.
// ważne
01-U – upośledzenie umysłowe niepełnosprawność intelektualna (schorzenie szczególne),
02-P – choroby psychiczne (schorzenie szczególne), 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
04-O – choroby narządu wzroku (schorzenie szczególne), 05-R – upośledzenie narządu ruchu,
06-E – epilepsja (schorzenie szczególne),
07-S – choroby układu oddechowego i krążenia, 08-T – choroby układu pokarmowego,
09-M – choroby układu moczowo-płciowego, 10-N – choroby neurologiczne,
11-I – inne schorzenia, w tym: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, choroby układu krwiotwórczego i inne,
12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16. rokiem życia (schorzenie szczególne).