Kary dotyczą wyłącznie pracodawców, którzy wykazują zatrudnienie miesięczne na poziomie równym i większym niż 25 etatów i mają prawny obowiązek zatrudniania minimum 6% osób niepełnosprawnych.
Zwolnieni dodatkowo z opłat są:
- pracodawcy będący szkołą, uczelnią lub placówką opiekuńczo-wychowawczą i resocjalizacyjną, którzy w danym miesiącu zatrudniają, co najmniej 25 osób w przeliczeniu na etaty i poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 2% wśród ogólnego stanu zatrudnienia,
- niedziałające w celu osiągnięcia zysku domy pomocy społecznej lub hospicja,
- zakłady opiekuńczo-lecznicze,
- publiczne lub niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi,
- zakłady pracy będące w likwidacji, albo co do którego ogłoszono upadłość,
- placówki dyplomatyczne, urzędy konsularne lub przedstawicielstwa i misje
Wysokość kary wylicza się na podstawie miesięcznego wskaźnika zatrudnienia ogółem pracowników w przeliczeniu na pełny etat, przemnożony przez 6%, pomniejszony o liczbę etatów pozostających w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Otrzymaną wartość mnożymy przez 40,65% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Dla przykładu dla pracodawcy mającego zatrudnienie na poziomie 50 etatów w tym 1 etat to pracownik niepełnosprawny, działanie będzie wyglądało następująco:
(50x6%-1)x40,65% przeciętnego wynagrodzenia = wysokość miesięcznej wpłaty na PFRON.
Wskaźnik ilości zatrudnionych osób niepełnosprawnych możemy zwiększyć zatrudniając osoby posiadające jedno ze schorzeń, zwanych szczególnymi, wymienionych w §1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (dalej zwanego Rozporządzeniem).
Każdy z pracodawców, którzy zatrudni osoby ze stwierdzoną:
- chorobę Parkinsona,
- stwardnienie rozsiane,
- paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
- znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie,
- głuchotę i głuchoniemotę,
- nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS,
- epilepsję,
- przewlekłe choroby psychiczne,
- upośledzenie umysłowe,
- miastenię,
- późne powikłania cukrzycy,
może obniżyć opłacaną karę na rzecz PFRON.
W takim przypadku, przy obliczeniu etatów osób niepełnosprawnych na potrzeby wyliczenia wskaźnika zatrudnienia, dodaje się dodatkowo wartość etatu osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przemnożonym przez 2, lub w przypadku osób ze znacznym stopniem przemnożonym przez 3.
Dla przykładu dla pracodawcy mającego zatrudnienie na poziomie 50 etatów, w tym 1 etat to pracownik niepełnosprawny zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadający zaświadczenie od lekarza o zaliczeniu jego schorzenia do jednego z wymienionych w Rozporządzeniu, działanie będzie wyglądało następująco:
[(50x6%)-(1 etat + 2x1 etat osoby zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającego schorzenie szczególne według Rozporządzenia)] x40,65% przeciętnego wynagrodzenia = wysokość miesięcznej kary na PFRON.
